Sprawozdanie z udziału w spotkaniach oficjalnych i specjalistycznych na międzynarodowych targach Ham Radio 2018

W ramach udziału reprezentacji Polskiego Związku Krótkofalowców w międzynarodowych targach krótkofalarskich Ham Radio 2018, które odbyły się w dniach 01-03.06.2018 we Friedrichshafen w Niemczech - niektórzy członkowie delegacji PZK wzięli udział w wybranych spotkaniach oficjalnych oraz roboczych spotkaniach specjalistycznych.

W pierwszym dniu imprezy, w piątek, Kol. Paweł Zakrzewski SP7TEV uczestniczył w oficjalnym spotkaniu inauguracyjnym, otwierającym edycję imprezy Ham Radio na rok 2018. Z uroczystymi przemówieniami wystąpili m. in. dyrektor kompleksu targowego oraz burmistrz Friedrichshafen, a ze strony Niemieckiego Związku Krótkofalowców (DARC) głos zabrali Koledzy Steffen Schoeppe DL7ATE oraz Christian Entsfellner DL3MBG - odpowiednio Prezes i Wiceprezes Zarządu DARC. Wszyscy prelegenci podkreślali znaczenie krótkofalarstwa w światowym ruchu skautowym - wziąwszy pod uwagę wieloaspektowość jego działalności, a prezentację przedstawił również Kol. Richard Middelkoop PA3BAR - organizator corocznych skautowych spotkań radiowo-internetowych (JOTA/JOTI), reprezentujący Światową Organizację Ruchu Skautowego (WOSM). Richard podkreślił, że w ramach tego ogólnoświatowego ruchu - integrującego różne kręgi kulturowe i znoszącego bariery odległości geograficznych - średnio ok. 1,5 mln skautów z ponad 150 krajów uczestniczy każdorazowo w spotkaniach JOTA/JOTI, a czynnie w to przedsięwzięcie angażuje się ok. 10 tys. krótkofalowców.  

Ponadto Kol. Ralf Wilke DH3WR uroczyście odebrał Nagrodę im. Rudolfa Horkheimera (Rudolf Horkheimer Prize), przyznawaną za wybitne osiągnięcia na rzecz całej społeczności krótkofalarskiej - za unikalne rozwiązania sprzętowo-programowe, częściowo ogólnodostępne (open source), dotyczące w szczególności sieci HAMNET/DAPNET (przydatnej zwłaszcza do łączności kryzysowej) - powstałe w ramach grupy naukowo-badawczej na niemieckiej uczelni RWTH Aachen University.           

W tym samym dniu Paweł SP7TEV wziął również udział w spotkaniu pt. „Jak przyciągnąć nowych adeptów”, na którym zjawiło się ok. kilkudziesięciu osób. Spotkanie to prowadzili Koledzy Geoffrey Turpin F4FVI (Funkcyjny ds. Młodzieży REF) oraz Gerrit Herzig DH8GHH (Koordynator ds. Młodzieży DARC). Na wstępie obaj prelegenci zaznaczyli, że „z zewnętrznego punktu widzenia w Internecie” ruch krótkofalarski jest zdominowany przez osoby „trzeciego wieku” (porównano przy tym dane statystyczne we Francji i w Niemczech). Podkreślili, że należy przy pozyskiwaniu nowych adeptów naszego hobby odejść od traktowania zdobycia licencji jako „punktu startowego” i „warunku przystąpienia do klubu”, proponując im na starcie różnorodne „punkty zaczepienia” (np. dokumentowane kartami QSL nasłuchy, „zabawa” w zapisywanie zasłyszanych na pasmach znaków wywoławczych, samodzielne „kręcenie gałą” VFO, praktyczny pokaz urządzeń CB i PMR jako przykładów łączności simpleksowej, pokaz ATV i emisji cyfrowych (PSK/kolorowy „wodospad”), wskazanie tanich odbiorników (np. SDR USB Dongle), zaprezentowanie odbioru przemienników lokalnych i częstotliwości lokalnych lub sygnałów ze stacji ISS, zachęcenie do budowy odbiornika FM itp.). Ważne jest, aby na wstępie „nie straszyć” nowo wstępujących, poinformować później o licencji typu novice oraz wskazać „kierunki krótkofalarskiego kształcenia się przez całe życie”, wraz ze wskazaniem źródeł wiedzy do nauki samodzielnej. Generalnie „droga do licencji” powinna „stanowić komfort, a nie dyskomfort”. Adeptów nie należy „pozostawiać bez opieki”, ani zrażać na początku skomplikowaną terminologią - zachęceni zaczną się uczyć sami! Jako skuteczne strategie komunikacji z otoczeniem Geoffrey i Gerrit proponowali m. in. dystrybucję folderów w szkołach, organizowanie „dni otwartych” (z wcześniejszą „reklamą”), prowadzenie bogatej treściowo strony internetowej, wykorzystywanie portali społecznościowych, organizowanie w szkołach łączności z ISS (program ARISS), realizacja „programów balonowych” oraz „seansów samodzielnych konstrukcji”, no i w ogóle „bycie widzialnym” poprzez „afiszowanie się” ze swoimi znakami i antenami np. na samochodach. Osobom nowo zainteresowanym warto zaproponować działania w podziale na odpowiednie grupy wiekowe (np. 7-10 lat, 11-14 lat, 15-18 lat itp.). Ważne jest również wykorzystanie mediów społecznościowych oraz organizowanie imprez otwartych i szeroko rozumiana promocja krótkofalarstwa - zwłaszcza w szkołach i w środowiskach harcerskich, a zadowolenie osób „pozyskiwanych” jest kluczem prowadzącym krok po kroku na samym końcu do uzyskania licencji. Zdaniem prowadzących spotkanie, szczególnie cenny jest przedział wiekowy 25-45 przyszłych adeptów naszego hobby (czyli dorosłych i pracujących zawodowo), z uwagi na ich własną chęć do nauki i działania, co w połączeniu może przyciągnąć również osoby z młodszych przedziałów wiekowych.

Na zakończenie obaj prowadzący podkreślili, że bardzo ważne jest również wykorzystanie potencjału osób nieco starszych, a także szkolenie „krótkofalarskich trenerów”.  

Pod koniec pierwszego dnia targów odbyło się również spotkanie przedstawicieli stowarzyszeń członkowskich IARU, którego moderatorem był Kol. Joerg Jaehrig DJ3HW - członek Komitetu Wykonawczego 1. Regionu IARU i Oficer Łącznikowy IARU-DARC, a reprezentantami PZK byli Koledzy: Waldemar Sznajder 3Z6AEF (Prezes Polskiego Związku Krótkofalowców), Tomasz Ciepielowski SP5CCC (Prezes Polskiego Klubu UKF), oraz Paweł Zakrzewski SP7TEV (Oficer Łącznikowy IARU-PZK). Głównym prowadzącym był Kol. Don Beattie G3BJ - Przewodniczący Komitetu Wykonawczego 1. Regionu IARU. W ramach przedstawionej prezentacji omówiono toczące się prace związane z przygotowaniami do Światowej Konferencji Radiokomunikacyjnej WRC-19 (na szczególną uwagę zasługuje tu punkt 1.1 agendy - dotyczący pasma 50 MHz (stanowiska CEPT i ITU się różnią, jakkolwiek pasmo to powinno być użytkowane przez krótkofalowców intensywniej) oraz punkt 9.1.6 agendy dot. coraz częściej wdrażanych systemów pojazdów ładowanych poprzez indukcję (WPT/EV) - znacząco zwiększających poziom szumu elektromagnetycznego m. in. na pasmach amatorskich). Don G3BJ szczególnie podkreślił znaczenie ścisłej bieżącej współpracy organizacji krótkofalarskich w poszczególnych państwach z ich krajowymi administracjami, bo stanowiska każdej z nich są w łącznym wymiarze bardzo ważne w toczącym się procesie decyzyjnym, co znajdzie swoje bezpośrednie przełożenie również na nasze środowisko (w chwili obecnej zaangażowanie ze strony środowisk krajowych jest zbyt małe). W trakcie prezentacji głos zabrał również Kol. Peter W. Frey HB9MQM - Koordynator 1. Regionu IARU ds. Regulacyjnych, który wspomniał o niezbyt zaawansowanym stanie prac w zakresie wprowadzania w poszczególnych krajach licencji typu „entry” (na temat której opinie są podzielone), zgodnie z właściwą rekomendacją przyjętą przez delegatów Konferencji Generalnej 1. Regionu IARU Landshut 2017. Na zakończenie spotkania, w trakcie krótkich wystąpień indywidualnych - uczestnicy krótko zreferowali „stan spraw” w swoich krajach (lub gremiach organizacyjnych IARU), a przedstawiciele PZK podkreślili dobrą współpracę z naszą administracją oraz służbami wojskowymi. Na zakończenie Koledzy Waldemar 3Z6AEF i Paweł SP7TEV wręczyli okolicznościowe grawertony (wraz z angielskojęzycznymi albumami o naszym kraju) z okazji jubileuszu 70-lecia UBA (Belgijski Związek Krótkofalowców) oraz 90-lecia NRRL (Norweski Związek Krótkofalowców), które odebrali przedstawiciele obu tych organizacji: Kol. Claude van Pottelsberghe de la Potterie ON7TK (Prezes Krajowy UBA) oraz Kol. Ole Garpestad LA2RR (Wiceprzewodniczący Rady Administracyjnej IARU, Przewodniczący Komitetu ds. EMC NRRL).      

W drugim dniu targów, w sobotę, odbyły się liczne tematyczne spotkania specjalistyczne, a w kilku z nich wzięli udział członkowie delegacji PZK.

W spotkaniu Krajowych Koordynatorów ds. Łączności Kryzysowej (EmCom) reprezentujących stowarzyszenia członkowskie 1. Regionu IARU, odbywającym się corocznie w ramach imprezy Ham Radio we Friedrichshafen, wzięli udział Koledzy Michał Wilczyński SP9XWM - Prezes SP EmCom Klubu PZK i Koordynator Łączności Kryzysowej PZK oraz Krzysztof Gaudnik SP7WME - Członek Zarządu SP EmCom Klubu PZK i Koordynator EmCom ŁOT PZK OT-15. Odnośne spotkanie prowadził Kol. Greg Mossop G0DUB - Koordynator ds. EmCom 1. Regionu IARU.

Na spotkaniu tym obecnych było kilkunastu reprezentantów krajowych sieci EmCom 1. Regionu IARU, a zaprezentowane zostały cztery prezentacje:

- pierwsza, referowana przez Grega G0DUB, podsumowująca dotychczasowy rok aktywności w obszarze łączności kryzysowej w obrębie 1. Regionu IARU;

- prezentacja SP EmCom PZK przedstawiająca działania na krajowej niwie łączności kryzysowej w latach 2016 - 2018 - referowali Michał SP9XWM oraz Krzysztof SP7WME;

- prezentacja OeVSV (Austria) dotycząca ćwiczeń „Solar Flair”, czyli opisujących odtworzenie systemu rezerwowej łączności radiowej, po wystąpieniu intensywnych wybuchów na słońcu, powodujących zapaść współczesnych systemów zasilania oraz telekomunikacyjnych;

- prezentacja RNRE (Włochy) dot. budowy autonomicznej sieci łączności DMR używanej w łączności kryzysowej na terenie Włoch.

Spotkanie z Gregiem i pozostałymi koordynatorami przebiegło na merytorycznej dyskusji i wymianie poglądów dot. problematyki naszej aktywności. Greg G0DUB podczas swojego panelu poruszył istotny aspekt dot. konieczności aktywnego promowania obszaru działalności krótkofalarskiej jakim jest łączność kryzysowa, w celu najszerszego docierania do świadomości - nie tylko społecznej, ale też do administracji poszczególnych państw. Greg zwrócił uwagę - pomimo funkcjonowania struktur łączności w obrębie 1. Regionu IARU - na różnice w dostępności zakresów częstotliwości, w wybranych pasmach amatorskich, udostępnionych przez administrację poszczególnych państw znajdujących się obszarowo w obrębie 1. Regionu IARU. Jako przykład podał trudności z funkcjonowaniem sieci HamNet dla potrzeb łączności kryzysowej w paśmie 2,4 [GHz] w Wielkiej Brytanii, gdzie zasoby częstotliwości udostępnione krótkofalowcom są istotnie szczuplejsze niż w pozostałych krajach Europy. W świetle powyższego, na przykładzie potrzebnej aktywności krótkofalowców w obszarze łączności kryzysowej, powinny być prowadzone działania zmierzające do standaryzacji i stopniowego przełamywania ograniczeń administracyjnych mogących mieć ujemny wpływ na rozwój sieci EmCom.

Greg G0DUB przedstawił również, pokazując na równi z włoskim RNRE będącym wiodącą organizacją w obszarze łączności kryzysowej w Europie - Polskę i SP EmCom PZK, jako bardzo dobry przykład na to, że pomimo trudności i występującej często urzędniczej niechęci (na co uskarżali się niektórzy koordynatorzy z innych państw, uczestniczący w spotkaniu), ważna jest determinacja i stopniowe, aczkolwiek skuteczne przełamywania barier niechęci i rozwijanie współpracy z jednostkami administracji państwowej, szczególnie że chodzi tutaj o ludzkie zdrowie, życie i bezpieczeństwo.

Ciekawym zagadnieniem, które było prezentowane przez Kolegów z Austrii - była próba globalnego spojrzenia na świat po wydarzeniu, jakim jest wystąpienie niszczycielskich flar słonecznych, mogących zakończyć istnienie znanych nam, współczesnych sieci energetycznych oraz telekomunikacyjnych, jak również upadek zawodowych systemów łączności radiowej i broadcastingu. Tego typu wydarzenie można jedynie porównać do wystąpienia impulsu elektromagnetycznego podczas masowego użycia broni nuklearnej.

Koledzy z Austrii przedstawili jakie zasoby potencjalnie mogą przetrwać i pozostać w gotowości do użycia, oraz jak na ich bazie można spróbować odtworzyć zapasową sieć łączności opartą o radio. Teoretyczne rozważania zostały poparte realnymi ćwiczeniami przeprowadzonymi w 2017 roku, których celem było praktyczne sprawdzenie zaproponowanych założeń. Jest to, w naszej opinii, ciekawe doświadczenie, tym bardziej, że coraz więcej państw takie scenariusze ćwiczy (zawiera się w tym duży projekt, który został zrealizowany w Stanach Zjednoczonych, polegający na współpracy służb wojskowych, administracji stanowej i federalnej oraz krótkofalowców).

W łączności kryzysowej coraz bardziej istotne znaczenie zaczyna odgrywać technika cyfrowa, czego przykładem jest włoskie RNRE, które zaprezentowało własną, autonomiczną sieć łączności cyfrowej DMR, działającą na terenie Włoch, opartą o technologię Mototrbo (Motorola).

W naszej części przedstawiliśmy osiągnięcia z przełomu lat 2016-2018 (czyli od poprzedniej wizyty polskiej delegacji na Ham Radio), gdzie zaprezentowaliśmy obecny wzrost i aktualną strukturę sieci łączności kryzysowej w Polsce, ewolucję w podejściu jakościowym w obszarze realizacji ćwiczeń łączności kryzysowej (m. in. pierwsze polsko - niemieckie ćwiczenia łączności kryzysowej „Błyskawica 2017”, wykorzystanie technologii Winlink i DMR), rozwój współpracy z administracją państwową.

Jako nowy i istotny jakościowo element naszej działalności, będący przy tym czymś nowym w skali europejskiej - pokazaliśmy wkład PZK w edukację i szkolenia łączności organizowane dla klas mundurowych w Ośrodku Szkoleniowym Łączności w Gościnie k. Kołobrzegu.

Zaprezentowaliśmy także zagadnienia techniczne, jakimi jest budowa i wyposażanie sieci SP EmCom PZK w terenowe zestawy łączności radiowej tzw. „go box”, jak również różnego rodzaju inne elementy wyposażenia terenowego. Ważnym elementem, który został pokazany, była budowa i uruchomienie własnego krajowego węzła łączności Winlink SP5MASR, pracującego w paśmie 40 metrów, jak również udane próby wykorzystywania emisji SSTV (na razie ćwiczebnie), do dokumentowania w postaci zdjęć sytuacji z miejsc wystąpienia zdarzeń o charakterze kryzysowym. Jako praktyczne aspekty funkcjonowania SP EmCom PZK, nie tylko na niwie ćwiczeń i doskonalenia standardów jakościowych działania, zostało zaprezentowane uczestnictwo w realnie prowadzonych działaniach i akcjach ratunkowych na przełomie lat 2017 - 2018 (m.in. ŚDM 2016, alarmowa sieć łączności podczas Orkanu Ksawery w 2017 roku, uczestnictwo naszych ratowników w akcjach poszukiwawczych ludzi).

Nie obyło się, oczywiście, bez przyjacielskich wizyt i kontrwizyt na stanowiskach wystawowych innych organizacji zajmujących się łącznością kryzysową, w tym włoskiego RNRE, Bundes Notfall, czy DARC.

Na grudzień 2018 r. zaproszony został do Polski Kolega Alberto Barbera IK1YLO, Koordynator włoskiego RNRE, w celu spotkania się z przedstawicielami SP EmCom PZK, prezentacji włoskich osiągnięć i koncepcji działania łączności kryzysowej na terenie Włoch, wymiany doświadczeń oraz  zacieśnienia bliższej współpracy pomiędzy naszymi organizacjami.

Nasza delegacja zaproponowała w przyszłości - niezależnie od spotkań roboczych na Ham Radio, być może nieco bardziej rozbudowane i dłuższe (w formie warsztatów), dedykowane spotkania koordynatorów sieci EmCom 1. Regionu IARU, gdzie w nieco dłuższej perspektywie czasu będzie możliwe omówienie zagadnień dotyczących bieżącej i przyszłej współpracy oraz dalsza wymiana doświadczeń.

Tego samego dnia odbyło się również międzynarodowe spotkanie młodzieżowe, w którym udział wziął Paweł SP7TEV. Spotkanie to prowadziła Kol. Lisa Leenders PA2LS - Przewodnicząca Grupy Roboczej ds. Młodzieży 1. Regionu IARU, która omówiła szczegóły dotyczące tegorocznej edycji młodzieżowej imprezy YOTA typu obozowego (Youngsters on The Air/„Młodzież w Eterze”), która pod nazwą YOTA 2018 odbędzie się w Republice Południowej Afryki. Warto także wspomnieć, że w tym roku we Włoszech oraz w Norwegii organizowane są „krajowe edycje” YOTA, jako obozy subregionalne.

Prowadząca przypomniała także, że na bieżąco corocznie realizowane są przedsięwzięcia programowe pn. Youth Contesting Program (program kontestowy skierowany do młodzieży), oraz YOTA December Month (aktywność „młodzieżowych” stacji z sufiksem YOTA z poszczególnych krajów, odbywająca się w grudniu i będąca również akcją dyplomową). Z kolei Kol. Koos Fick ZR6KF omówił szczegółowo ukierunkowane na młodzież działania krótkofalarskie prowadzone w RPA (aktywnie działające kluby - również na uczelniach wyższych, intensywne działania w środowiskach skautowych, a także wypuszczanie balonów na duże wysokości - w celach edukacyjno-promocyjnych, oraz prowadzenie w szkołach warsztatów krótkofalarskich - również w ramach inicjatywy AMSAT).

Na zakończenie spotkania odbyła się dyskusja warsztatowa w formie „burzy mózgów”, którą prowadzili Koledzy Florian Zwingl OE3FTA (Wiceprzewodniczący Grupy Roboczej ds. Młodzieży 1. Regionu IARU, Koordyntor ds. Młodzieży OeVSV), Lennart Kieft PD5LKM (Funkcyjny ds. Młodzieży VERON), oraz Alex Carletti IV3KKW (członek Komitetu Wykonawczego 1. Regionu IARU). Prowadzący wspomnieli, że w ostatnich latach w ramach 1. Regionu IARU próbowano zebrać wszystkie możliwe pomysły działań ukierunkowanych na młodzież. Wskazano na „istotę wieku zainteresowania”, wyróżniając trzy poziomy i podając przykłady aktywności: szkoły podstawowe (np. CW jako „gra w tajny kod”), szkoły średnie (np. w ramach programu nauczania STEM - integrującym nauki ścisłe, technologię, inżynierię i matematykę w jedną całość), oraz szkoły wyższe (np. projekty satelitarne). Szczególnie istotne jest tu nawiązane współpracy z nauczycielami, co nie jest łatwym zadaniem, bowiem działania muszą generalnie przekładać się na „punkty edukacyjne”. Zasadniczo największym problemem jest dotarcie do „nowych potencjalnie zainteresowanych”, co wymaga licznych działań przygotowawczych (np. opracowanie lub przetłumaczenie materiałów i ich dystrybucja w szkołach). Jako przykłady „banku dobrych praktyk” podano stronę internetową AMSAT, wspomniano też wykorzystywanie np. przez RSGB krótkiego filmu promującego krótkofalarstwo w sposób wieloaspektowy. W każdym przypadku należy uwzględnić trzy główne aspekty: działania edukacyjne, grupa docelowa oraz kontakty z otoczeniem (Public Relations/PR). Prelegenci podkreślili, że bardzo ważna jest wymiana wszelkich możliwych doświadczeń na szczeblu 1. Regionu  IARU, a główna zasada brzmi: „zrób to sam” („do it yourself”)”, albo: „po prostu zrób to” („just do it”)”. Wspomniano także o szczególnych - zdaniem prowadzących -trudnościach w aktywizacji grupy wiekowej 16-26 (skuteczne są tu warsztaty i prezentacje, wraz z dystrybucją wszelkich informacji drogą elektroniczną), oraz nt. imprez typu obozowego (na początku nie powinny one być zbyt duże). Prowadzący uzmysłowili uczestnikom spotkania, że „krótkofalarstwo należy dzisiaj zdefiniować na nowo” - np. poprzez hasła „kreatywność” i „ciekawość” (gdzie wszelkie zasoby informacyjne są łatwo dostępne), oraz że w dzisiejszych czasach młodych ludzi nie fascynuje już „możliwość łączności np. z Australią”, bo potrzebują oni „coś fizycznego i namacalnego” (np. kontesting), ważne są dla nich przyjaźń i zaufanie w ramach wspólnoty, w ramach której „chcą być w środku”. Na zakończenie spotkania wszyscy jego uczestnicy zgodzili się, że zdarzają się - niestety - bardzo złe sytuacje (które powinny nigdy nie mieć miejsca), gdy w organizacjach krótkofalarskich (na dowolnym szczeblu) młodzi ludzie stanowią „problem”, zamiast „zasobu nowych sił i pomysłów na przyszłość”.           

Ponadto Paweł SP7TEV uczestniczył jeszcze dodatkowo w trzech innych spotkaniach. Pierwsze z nich, pt. „Łącząc skautów”, prowadzili Koledzy Richard Middelkoop PA3BAR oraz Hannu Ratto OH7GIG - organizatorzy międzynarodowych skautowych spotkań radiowych i internetowych (JOTA/JOTI - Jamboree on The Air/Jamboree on The Internet) z poziomu Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (World Organization of the Scout Movement/WOSM), którzy omówili szczegóły organizacji i realizacji spotkań JOTA/JOTI w przełożeniu na założenia oraz sposoby funkcjonowania skautingu światowego.

Drugie spotkanie zatytułowane było: „Jak zorganizować obóz DX-owy lub nasłuchowy”, które prowadził Kol. Joachim von Geisau DH4JG. Prelegent udzielił wielu szczegółowych wskazówek praktycznych i podkreślił, że tego typu eskapada na pewno nie jest typowym wyjazdem wypoczynkowym, a „złota rączka” przydaje się w bardzo wielu aspektach i jest po prostu bezcenna.

Ostatnie spotkanie pt. „Skauci zaangażowani w technologie” prowadził Kol. Remko Welling PE1MEW (wieloletni animator ruchu krótkofalarskiego w skautingu Holandii), który szczegółowo zaprezentował zawartość istniejącego od początku lat 90. i prowadzonego przez środowisko skautów holenderskich przedsiębiorstwa typu non-profit, produkującego i dystrybuującego zestawy (tzw. kity) do samodzielnego montażu, przeznaczone do szeroko rozumianej działalności edukacyjno-promocyjnej (adres strony: http://www.kitbuilding.org).

Na zakończenie warto podkreślić, że w trakcie wszystkich spotkań oraz całej imprezy Ham Radio 2018 we Friedrichshafen w Niemczech członkowie reprezentacji Polskiego Związku Krótkofalowców wymienili wiele cennych doświadczeń z osobami znanymi z wcześniejszych edycji tej międzynarodowej imprezy, a także nawiązali liczne nowe kontakty, które z pewnością mogą się przydać naszemu środowisku w bliższej lub dalszej przyszłości.

---